Κλιματική αλλαγή και ελαιοκαλλιέργεια
Η αλλαγή του κλίματος είναι μια από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές απειλές που αντιμετωπίζει ο πλανήτης. Ορισμένες επιστημονικές παρατηρήσεις, όπως η αύξηση του CO2 της ατμόσφαιρας, η μικρή αλλά συνεχής αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, τα έντονα καιρικά φαινόμενα, κ.α. είναι ενδείξεις ότι η αλλαγή του κλίματος είναι σε εξέλιξη. H αύξηση της θερμοκρασίας συμβάλει στην εξαφάνιση μη ανθεκτικών φυτών, την καταστροφή των βιοτόπων και την έλλειψη τροφής με αποτέλεσμα τη μετανάστευση και τη μείωση πληθυσμού. Ορισμένα είδη φυτών πιθανό να μετατοπίσουν την εποχή άνθησης, να έχουμε εμφάνιση νέων ασθενειών, αύξηση παθογόνων μικροοργανισμών και επιδημίες σε φυτά και ζώα. Επιπλέον, επηρεάζει την ποσοτική και ποιοτική κατάσταση των υδατικών πόρων, επειδή αλλάζει τον υδρολογικό κύκλο, που με την σειρά του επηρεάζει την ένταση και συχνότητα των πλημμυρών και της ξηρασίας, την διαθεσιμότητα, την ζήτηση και την ποιότητα του νερού. Αποτέλεσμα είναι η ξηρασία, η ερημοποίηση, η αύξηση των πυρκαγιών και η ξήρανση υδροβιότοπων που συμβάλουν στη μείωση της βιοποικιλότητας.
Η κλιματική αλλαγή σε συνδυασμό με την εφαρμογή λανθασμένων καλλιεργητικών πρακτικών (κλάδεμα, λίπανση, άρδευση, φυτοπροστασία) οδηγούν στη μειωμένη παραγωγή των ελαιώνων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην ελαιοπαραγωγή ήταν το 2013 που λόγω του σχετικά ήπιου χειμώνα (υψηλότερες θερμοκρασίες και μειωμένες βροχοπτώσεις) είχαν ως αποτέλεσμα την δημιουργία μεγάλου ποσοστού ατελών ανθέων, αν και η ανθοφορία των ελαιοδέντρων ήταν πλούσια. Επιπλέον, την περίοδο της άνθησης επικράτησαν υψηλές θερμοκρασίες, 30 ως 34 οC, πολύ πάνω από τα κανονικά όρια της εποχής, που δεν είναι ευνοϊκές για την καρπόδεση και συγχρόνως είχαμε βροχοπτώσεις ικανές να ξεπλύνουν τη γύρη. Ο συνδυασμός αυτός ήταν καθοριστικός για την καρπόδεση, με αποτέλεσμα η παραγωγή να μειωθεί πάνω από 70%.
Το 2018 οι υψηλότερες θερμοκρασίες και η ανομβρία σε πολλές περιοχές της χώρας και την Κρήτη ολόκληρη την περίοδο του καλοκαιριούως και το τέλος Σεπτεμβρίου βοήθησαν να κρατηθούν χαμηλά οι πληθυσμοί του δάκου και οι προσβολές να είναι χαμηλές. Ωστόσο από τα μέσα Οκτωβρίου και μετά είχαμε ιδιαίτερα ευνοϊκές καιρικές συνθήκες για τον δάκο, με αποτέλεσμα οι δακοπροσβολές να «εκτιναχθούν» κατά την περίοδο αυτή, όπου δεν έγινε η κατάλληλη επέμβαση. Το αποτέλεσμα ήταν η παραγωγή να είναι μειωμένη κατά 50% σε σχέση με το 2017.
Για την για την προσαρμογή της ελαιοκαλλιέργειας στις συνθήκες της κλιματικής αλλαγής και τη βελτίωση της παραγωγικότητας των ελαιοδέντρων θα πρέπει οι παραγωγοί να εφαρμόσουν τα παρακάτω:
Ορθολογικό κλάδεμα των ελαιοδέντρων για αύξηση της δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα μέσω της φωτοσύνθεσης.
Ανακύκλωση των κλαδεμάτων ως υλικό εδαφοκάλυψης και θρέψης.
Αξιοποίηση των παραπροϊόντων ελαιοτριβείου με εφαρμογή στο έδαφος (φερτάρδευση).
Αξιοποίηση των υποπροϊόντων ελαιοκαλλιέργειας μετά από κομποστοποίηση.
