Έφηβοι και διαδικτυακός εκφοβισμός

            Ο διαδικτυακός εκφοβισμός αποτελεί ένα κοινωνικό πρόβλημα που έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις, με δεδομένη την ευρύτερη χρήση της τεχνολογίας. Εμφανίστηκε πρόσφατα ως μία νέα μορφή εκφοβισμού και παρενόχλησης που διαπερνά όλες τις ηλικιακές ομάδες. Ωστόσο, τα παιδιά εφηβικής ηλικίας, αποτελούν τις πιο ευάλωτες ομάδες που εμπλέκονται σε περιστατικά ηλεκτρονικού εκφοβισμού και θυματοποίησης.

            Μέχρι σήμερα δεν έχει καθοριστεί ένας καθολικός ορισμός για τον διαδικτυακό εκφοβισμό. Ωστόσο, υπάρχει μία συμφωνία, ότι «ο διαδικτυακός εκφοβισμός είναι μία επιθετική και εσκεμμένη συμπεριφορά που εκτελείται από ένα άτομο ή μία ομάδα, με τη χρήση Διαδικτύου ή άλλων ψηφιακών τεχνολογιών, όπως είναι τα κινητά τηλέφωνα και οι προσωπικοί υπολογιστές που επαναλαμβάνεται με το πέρασμα του χρόνου σε άτομα που δεν είναι σε θέση να υπερασπιστούν τον εαυτό τους». Ο διαδικτυακός εκφοβισμός εμφανίζεται σε διαδικτυακές πλατφόρμες, όπως στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, στα μηνύματα, στα κινητά τηλέφωνα, σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης (π.χ. Facebook, Instagram κτλ.), σε ιστολογία, σε κανάλια δημόσια συζήτησης και σε διαδικτυακά παιχνίδια.

             Παρόλο, που ο διαδικτυακός εκφοβισμός κινείται σε μία κοινή βάση με τον παραδοσιακό εκφοβισμό έχει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που τον διαφοροποιούν. Η δυνατότητα ανωνυμίας ή πλαστοπροσωπίας που προσφέρει το διαδίκτυο και η έλλειψη επίβλεψης, δημιουργεί μία αίσθηση ελευθερίας και ασφάλειας. Επίσης, η σωματική και η συναισθηματική αποστασιοποίηση του θύτη και του θύματος και η άρσης αναστολών, επιτρέπει στο θύτη να εμφανίσει μορφές συμπεριφοράς, τις οποίες δεν θα εμφάνιζε σε φυσικά πλαίσια. Υπό αυτήν την έννοια, ο θύτης είναι πιο εύκολο να απειλήσει και να προσβάλλει το θύμα, με αποτέλεσμα να αισθάνεται λιγότερο ένοχος για την συμπεριφορά του. Επίσης, το φαινόμενο της διαδικτυακής παρενόχλησης δεν γνωρίζει γεωγραφικά και χρονικά όρια, μπορεί να συμβεί οπουδήποτε και οποιαδήποτε χρονική στιγμή.

Οι μορφές ηλεκτρονικού εκφοβισμού:

 ✔ Επαναλαμβανόμενη αποστολή κειμένων, ηλεκτρονικών μηνυμάτων (e-mails) ή άμεσων μηνυμάτων με βλαβερό και απειλητικό περιεχόμενο

 ✔ Παραβίαση προσωπικών διαδικτυακών λογαριασμών 

 ✔ Αποστολή προσωπικών πληροφοριών (σεξουαλικές προτιμήσεις, ή κάποιο προσωπικό πρόβλημα) σε πολλαπλούς παραλήπτες και δημοσίευση δυσάρεστων φωτογραφιών ή μηνυμάτων για άλλους σε ιστολογίας (blogs), σε χώρους κοινωνικής δικτύωσης (π.χ. Facebook), ή σε άλλες ιστοσελίδες

 ✔ Υποκίνηση τρίτων για ηλεκτρονική παρακολούθηση και παρενόχληση

 ✔ Η δημιουργία ψεύτικου προφίλ ή αλλιώς πλαστοπροσωπία δηλαδή, η μίμηση της ταυτότητας ενός ατόμου με σκοπό την αποστολή κακόβουλών μηνυμάτων και η παρακολούθηση προσβλητικού οπτικοακουστικού υλικού

Αντιμετώπιση:

            Αυτό που είναι αναγκαίο να κατανοηθεί είναι, ότι το διαδίκτυο δεν αποτελεί την γενεσιουργό αιτία του διαδικτυακού εκφοβισμού. Επομένως, στο να απαγορεύσουμε στους εφήβους να κάνουν χρήση του διαδικτύου δεν θα προσφέρει λύση στο πρόβλημα. Αυτό που απαιτείται είναι, η ενδελεχής μελέτη αυτού του φαινομένου και κατανόηση των παραγόντων που το δημιουργούν, όπως για παράδειγμα το οικογενειακό, κοινωνικοοικονομικό και πολιτισμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύσσονται οι έφηβοι.

            Ωστόσο, τα μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης που θα βοηθούσαν στον περιορισμό και στην αντιμετώπιση του προβλήματος έχουν ως εξής:

 ✔ Κατάρτιση και ενημέρωση τόσο των εκπαιδευτικών όσο και των γονέων

 ✔ Συνεργασία ειδικών, γονέων, μαθητών και εκπαιδευτικών

 ✔ Αγνόηση των ενοχλητικών μηνυμάτων

 ✔ Τον αποκλεισμό του αποστολέα που στέλνει ενοχλητικά και απειλητικά

 ✔ Αναφορά περιστατικού στους γονείς, στους εκπαιδευτικούς είτε σε κάποια αρμόδια υπηρεσία  Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος.