Χανιά | Φεστιβάλ Ημέρες Ιστορίας (πρόγραμμα)

Το Φεστιβάλ Ημέρες Ιστορίας θα πραγματοποιηθεί από τις 25 έως τις 29 Νοεμβρίου 2025 στα Χανιά, με είκοσι ομιλητές, τέσσερα πάνελ συζήτησης, προβολές ταινιών και δεκαεπτά εκπαιδευτικά εργαστήρια για σχολεία της Κρήτης.

Με θεματικούς άξονες την Ιστορία, την Τέχνη και τη Μνήμη, το φεστιβάλ οραματίζεται να ανοίξει έναν ζωντανό διάλογο ανάμεσα στο χθες και στο σήμερα, μέσα από εκδηλώσεις που στοχεύουν στην ευαισθητοποίηση και την καλλιέργεια της ιστορικής μνήμης.

Μέσα από θεματικές διαδραστικές συζητήσεις, παρουσιάσεις βιβλίων, μουσικές αφηγήσεις, φωτογραφικές εκθέσεις και προβολές ντοκιμαντέρ, οι Ημέρες Ιστορίας θα διεξαχθούν από την Τρίτη 25 έως και το Σάββατο 29 Νοεμβρίου 2025 τόσο στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων, όσο και στο Θέατρο «Μίκης Θεοδωράκης».

Το Φεστιβάλ Ημέρες Ιστορίας υποδέχεται διακεκριμένους επιστήμονες, ερευνητές, δημιουργούς και καλλιτέχνες που αναδεικνύουν τις πολύπλευρες όψεις της Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας και κοινωνίας, μέσα από διαφορετικές προσεγγίσεις και αφηγήσεις. Στόχος είναι η ενίσχυση του ανοιχτού διαλόγου και της ανταλλαγής γνώσεων και εμπειριών ανάμεσα στους συμμετέχοντες και το κοινό, με κοινό άξονα την ενότητα, την ευαισθητοποίηση, τη διατήρηση και την ανανέωση της ιστορικής μνήμης αλλά και τη συλλογή νέων τεκμηρίων και πληροφοριών.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΒΡΑΔΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ

Τρίτη 25 Νοεμβρίου | Πνευματικό Κέντρο Χανίων 

19:30 Τελετή Έναρξης – Χαιρετισμοί

20:00 Μουσική & Αφηγηματική Ανθολογία: Από την Κρητική Πολιτεία μέχρι το 1945

Η έναρξη του Φεστιβάλ Ημέρες Ιστορίας θα πραγματοποιηθεί στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων, την Τρίτη 25 Νοεμβρίου 2025, με σύντομους χαιρετισμούς εκ μέρους των διοργανωτών. Στη συνέχεια θα ακολουθήσει η Μουσική & Αφηγηματική Ανθολογία: Από την Κρητική Πολιτεία ως το 1945. Επί σκηνής ο Γιώργης Ξυλούρης (Ψαρογιώργης) και ο Γιάννης Παπατζανής, οι οποίοι θα συνοδεύσουν με τις μουσικές και τα τραγούδια τους μια λογοτεχνική περιπλάνηση σε κείμενα γνωστών και αγνώστων πεζογράφων και ποιητών, σε επιμέλεια και αφήγηση του Νίκου Γιακουμάκη. Συμμετέχουν: Ευαγγελία Κουκουράκη, Ιωάννα Ζούλη.

Τετάρτη 26 Νοεμβρίου | Θέατρο «Μίκης Θεοδωράκης»

18:00 Παρουσίαση βιβλίου: «Συνέβη στην Κρήτη 1941-1945», της Patrizia Larese

Στις 8 Φεβρουαρίου 1944 το ατμόπλοιο Petrella, ασφυκτικά γεμάτο με περίπου 3.100 Ιταλούς, βυθίστηκε από δύο βρετανικές τορπίλες στα ανοιχτά του κόλπου της Σούδας στην Κρήτη. Το βιβλίο είναι ένα ταξίδι στον χρόνο και στους τόπους όπου ο Serveriνο Larese, πατέρας της συγγραφέως, πέρασε δύο τρομακτικά χρόνια της νιότης του.

Για το βιβλίο συζητούν η συγγραφέας Patrizia Larese με τον ιστορικό Γιώργο Τσαμπά.

Συντονίζει ο Tiziano Calabrese, Ιταλός, κάτοικος Κρήτης.

19:00 Διαδραστική Συζήτηση: Όψεις του Δωσιλογισμού στην Κατεχόμενη Ελλάδα και Μεταπολεμική Δικαιοσύνη

Θεματικές ομιλίες:

• Η συνεργασία με τον κατακτητή στην Ελλάδα και στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Β’ Π.Π.. Στράτος Δορδανάς | Αναπληρωτής καθηγητής Ιστορίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Α.Π.Θ.
• Το σωζόμενο αρχείο του Ειδικού Δικαστηρίου Δωσίλογων Χανίων. Όψεις του δωσιλογισμού στην Κρήτη. Ρόδης Λοχαΐτης | Διδάκτορας Ιστορίας Πανεπιστημίου Κρήτης, Εκπαιδευτικός Δ.Ε.
• Η αδυσώπητος «εθνική Νέμεσις» στην Κρήτη: εκεί που η Θέμιδα κρατά κρητικό μαχαίρι. Κατερίνα Μακριδάκη | Εκπαιδευτικός της Δ/θμιας Εκπ/σης, κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στη Δημόσια Ιστορία
• Συνομιλώντας με δωσίλογους και πρόσωπα από το περιβάλλον τους.

Κωνσταντίνος Μαμαλάκης | Εθνολόγος – ιστορικός ερευνητής

[Συντονισμός: Γιάννης Χαραλαμπίδης | Ιστορικός, δημοσιογράφος newshub.gr]

Πέμπτη 27 Νοεμβρίου | Θέατρο «Μίκης Θεοδωράκης»

18:00 Παρουσίαση της σειράς εκδόσεων «Μαρτυρίες», της Εταιρίας Κρητικών Ιστορικών Μελετών. Αφιέρωμα στις αδελφές Ρένα και Ιωάννα Κουτσουδάκη.

Για τις εκδόσεις συζητούν οι επιμελητές των εκδόσεων, Κλαίρη Μιτσοτάκη και Κωνσταντίνος Μαμαλάκης.

19:00 Διαδραστική συζήτηση: 80 χρόνια μετά την απελευθέρωση: Το Μαουτχάουζεν και η μνήμη των στρατοπέδων συγκέντρωσης και εξόντωσης

19:00 Συζητούν:

• Anina Jedreyko | σκηνοθέτις, ηθοποιός, εκπαιδευτικός
• Αντώνης Παπαγιαννάκης | Κοινωνικός ακτιβιστής, φωτογράφος
• Μανώλης Σκορδύλης | Επισκέπτης επί έτη στρατοπέδων συγκέντρωσης

[Συντονισμός: Γιώργος Κώνστας | Δημοσιογράφος «Χανιώτικα νέα»]

20:15 Συζητούν:

• Ιάσωνας Χανδρινός | Ιστορικός ερευνητής, συγγραφέας, επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Ρέγκενμπουργκ
• Γιάννης Πλατσιδάκης | Γιος του επιζήσαντα του στρατοπέδου Μαουτχάουζεν, Γεωργίου Πλατσιδάκη (1922-2010), αιχμαλώτου από 9.2.1944 – 5.5.1945
• Αρίσταρχος Παπαδανιήλ | Ερμηνευτής, σκηνοθέτης, παραγωγός Syllipsis

[Συντονισμός: Γιώργος Κώνστας | Δημοσιογράφος «Χανιώτικα νέα»]

Θα ακολουθήσει η προβολή της ταινίας Mauthausen, παρουσία του σκηνοθέτη Αρίσταρχου Παπαδανιήλ.

Εκδήλωση για την ευαισθητοποίηση και την καλλιέργεια της τοπικής μνήμης γύρω από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Κάλεσμα για συλλογή νέων πληροφοριών.

Παρασκευή 28 Νοεμβρίου | Πνευματικό Κέντρο Χανίων

18:00 Ομιλία: Το κύρος των πολεμιστών στην Κρήτη των αρχών του 20ου αιώνα, κοινωνικές και αξιακές διαστάσεις

Θα παρουσιαστούν φωτογραφίες πεσόντων των πολέμων της δεκαετίας 1912-1922, από το Αρχείο της Έλδας Λαμπίση.

Τάσος Σακελλαρόπουλος | Ιστορικός, συγγραφέας, υπεύθυνος Ιστορικών Αρχείων Μουσείου Μπενάκη

19:00 Διαδραστική συζήτηση: Σκιές και φως της Μάχη της Κρήτης: Άγνωστες διαστάσεις ενός μεγάλου αγώνα και η διατήρηση της μνήμης

Θεματικές ομιλίες:

• Η Μάχη της Κρήτης στη συλλογική μνήμη. Νίκος Μπαλής | Ιστορικός / ΜΑ Δημόσιας Ιστορίας
• Φλώρια – Καστέλι – Κάντανος:  Η αντίσταση των πολιτών. Δημήτρης Σκαρτσιλάκης | Ερευνητής, ιστοριοδίφης
• Πέντε γυναίκες και ένα παιδί: Τα πρώτα εγκλήματα πολέμου την περίοδο της Μάχης της Κρήτης (Κακόπετρος, 24 Μαΐου 1941). Βαγγέλης Δεσποτάκης | Ιστορικός ερευνητής

[Συντονισμός: Γιώργος Παπαδάκης | Προϊστάμενος Σταθμού ΕΡΤ Ηρακλείου]

21:00 Προβολή ντοκιμαντέρ: Τάναϊς: Στην Αγκαλιά της Αβύσσου, σε σκηνοθεσία Βίκης Αρβελάκη 

Σάββατο 29 Νοεμβρίου | Θέατρο «Μίκης Θεοδωράκης»

18:00 Oμιλία: Η Φωτογραφία στον Πόλεμο

Ένα ταξίδι στο χρόνο γύρω από πρόσωπα και γεγονότα της Γερμανο-ιταλικής κατοχής στην Κρήτη. Μέσα από σπάνιο φωτογραφικό υλικό (216 φωτογραφίες), θα παρουσιαστούν αυθεντικές αλλά και παραποιημένες εικόνες που χρησιμοποιήθηκαν ως μέσο προπαγάνδας.

Επιμέλεια – παρουσίαση: Κωνσταντίνος Μαμαλάκης | Εθνολόγος, ιστορικός ερευνητής

19:00 Διαδραστική συζήτηση: Ενημέρωση ή προπαγάνδα: Τα όπλα των ΜΜΕ στη διαμόρφωση της Ιστορίας που (ξανα)γράφεται

Θεματικές ομιλίες:

• Δημοσιογραφία στην υπηρεσία των λαών ή θεραπαινίδα των εξουσιών; Μια μακρά Ιστορία από τους «εμφανείς εχθρούς» του παρελθόντος στο «αόρατο» πανοπτικό των εξουσιών. Γιώργος Σαχίνης | Δημοσιογράφος KPHTH TV
• Προπαγάνδα και κατοχικός Τύπος στην Κρήτη. Γιάννης Σκαλιδάκης | Διδάσκων στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης
• Αναζητώντας την είδηση: Προκλήσεις για τα ΜΜΕ στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης. Παρασκευάς Περάκης | Δημοσιογράφος, διευθυντής «Χανιώτικα νέα»
• Αλγοριθμικός φασισμός, παραπληροφόρηση και προπαγάνδα. Μήνας Σαματάς, ομότιμος καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης

[Τη συζήτηση θα συντονίσει ο Γιώργος Σαχίνης.]

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

Με 17 ειδικά σχεδιασμένα εκπαιδευτικά εργαστήρια και καθημερινές προβολές ιστορικών ντοκιμαντέρ, μαθήτριες, μαθητές και εκπαιδευτικοί από σχολεία όλης της Κρήτης θα συμμετέχουν σε μια μοναδική εκπαιδευτική εμπειρία που ζωντανεύει την Ιστορία με βιωματικό τρόπο. Τα εργαστήρια έχουν σχεδιαστεί από ιστορικούς, ερευνητές, ειδικούς στην προφορική ιστορία και καλλιτέχνες, με στόχο να μετατρέψουν τη θεωρητική γνώση σε ενεργή, συμμετοχική και δημιουργική μάθηση. Μέσα από διαδραστικές δραστηριότητες, οπτικοακουστικό υλικό, προφορικές μαρτυρίες, παιχνίδια ρόλων, καλλιτεχνικές δημιουργίες και ομαδικές συζητήσεις, οι συμμετέχοντες προσεγγίζουν με νέο βλέμμα την πορεία από την Κρητική Πολιτεία έως το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Σκοπός των δράσεων είναι να προσφέρουν στους νέους την ευκαιρία να κατανοήσουν την ιστορική συνέχεια και στους εκπαιδευτικούς να αντλήσουν νέα εργαλεία και μεθόδους για την προσέγγιση της ιστορίας στην τάξη.

Τα εργαστήρια και οι προβολές των εκπαιδευτικών δράσεων Ιστορίες μέσα από την Ιστορία πρόκειται να πραγματοποιηθούν στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων, από 26-28 Νοεμβρίου, καθημερινά 08:30–13:30.

ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ ΘΕΣΜΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ

Το Φεστιβάλ Hμέρες Ιστορίας πραγματοποιείται σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Κρήτης – Περιφερειακή Ενότητα Χανίων, τον Δήμο Χανίων και το Πνευματικό Κέντρο Χανίων. Η εκπαιδευτική δράση Ιστορίες μέσα από την Ιστορία, η οποία αποτελεί τον κεντρικό πυρήνα της διοργάνωσης, τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού  (αρ. απόφασης αρ. πρωτ. 121905/ΓΔ4 Αθήνα, 01-10-2025).

Το Φεστιβάλ Ημέρες Ιστορίας πραγματοποιείται με την πολύτιμη συνεργασία σημαντικών πολιτιστικών και ερευνητικών φορέων, ανάμεσά τους το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, η Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών, το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος».

Πολιτιστικοί και δημιουργικοί συνεργάτες του φεστιβάλ είναι επίσης οι Εκδόσεις Κάμινος, η Λέσχη Φωτογραφίας και Κινηματογράφου Χανίων (ΛΕΦΚΙ), καθώς και οι εταιρείες παραγωγής Cyclos Film και Syllipsis.

Το Φεστιβάλ Ημέρες Ιστορίας σχεδιάζεται και υλοποιείται από το Κέντρο Πολιτισμού Κρήτης.

Όλες οι εκδηλώσεις και οι εκπαιδευτικές δράσεις του Φεστιβάλ πραγματοποιούνται με ελεύθερη είσοδο, ενώ το ωράριο των εκδηλώσεων θα τηρείται με ακρίβεια.