Παγκόσμια Ημέρα Αποταμίευσης | η ιστορία και η σημασία της στη σύγχρονη εποχή

Η Παγκόσμια Ημέρα Αποταμίευσης θεσπίστηκε στις 31 Οκτωβρίου 1924, κατά τη διάρκεια του 1ου Διεθνούς Συνέδριου Ταμιευτηρίων στο Μιλάνο της Ιταλίας. Ο ιταλός Καθηγητής Φιλίπο Ραβίτσα ανακήρυξε την ημέρα ως Παγκόσμια Ημέρα Αποταμίευσης στη τελευταία ημέρα του συνεδρίου. Στα ψηφίσματα του Παγκόσμιου Συνεδρίου Αποταμίευσης ανακοινώθηκε ότι η Παγκόσμια Ημέρα Αποταμίευσης θα είναι μια ημέρα αφιερωμένη στην προώθηση της αποταμίευσης σε όλο το κόσμο. Στις προσπάθειές προώθησης της αποταμίευσης, τα ταμιευτήρια έχουν συνεργαστεί με σχολεία, κληρικούς καθώς πολιτιστικούς, αθλητικούς, επαγγελματικούς και γυναικείους συνδέσμους.

Οι εκπρόσωποι 29 χωρών ήθελαν να συστήσουν την προσοχή στη σημασία της αποταμίευσης για την παγκόσμια κοινή γνώμη και την σημασία της για την οικονομία και το άτομο. Η Παγκόσμια Ημέρα Αποταμίευσης εορτάζεται συνήθως στις 31 Οκτωβρίου, εκτός από τις χώρες όπου αυτή η ημέρα είναι δημόσια αργία, καθώς η ιδέα της ημέρας είναι οι τράπεζες να είναι ανοιχτές για να επιτρέπεται στους ανθρώπους να μεταφέρνουν τις αποταμιεύσεις τους στο τραπεζικό λογαριασμό τους.

Η ιδέα της Παγκόσμιας Ημέρας Αποταμίευσης δεν ήταν μια ξαφνική δημιουργία. Υπήρχαν μερικά παραδείγματα ημερών αφιερωμένων στην ιδέα της αποταμίευσης για να επιτευχθεί υψηλότερο επίπεδο ζωής και για να υπάρχει ένα μαξιλάρι ασφαλείας για την οικονομία. Το 1921 εορτάστηκε μια τέτοια ημέρα στην Ισπανία. Σε άλλες χώρες, η λαϊκή εμπιστοσύνη στην αποταμίευση έπρεπε να αποκατασταθεί καθώς πολλοί Γερμανοί είχαν χάσει την εμπιστοσύνη τους στην αποταμίευση στην γερμανική νομισματική μεταρρύθμιση του 1923, λόγω του υπερπληθωρισμού.

Μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Παγκόσμια Ημέρα Αποταμίευσης συνεχίστηκε και έφτασε στο απόγειο της δημοτικότητάς της από το 1955 μέχρι το 1970. Η αποταμίευση έγινε μια πραγματική παράδοση σε ορισμένες χώρες. Στην Αυστρία, για παράδειγμα, η επίσημη μασκότ της αποταμίευσης, η λεγόμενη “Σπάρεφρο’ (κυριολεκτικά: “Χαρούμενος Αποταμιευτής”, ή μάλλον “αποταμιεύστε χαρούμενα!”) είχε μεγαλύτερο βαθμό αναγνωρισιμότητας από τον πρόεδρο της δημοκρατίας και μια οδός ονομάστηκε Σπάρεφρο. Στη δεκαετία του 1970, το “Sparefroh-Journal”, ένα εκπαιδευτικό περιοδικό για νεότερους ανθρώπους, είχε κυκλοφορία 400.000 αντιτύπων.

Σήμερα, το ενδιαφέρον των τραπεζών που διοργανώνουν εκδηλώσεις για την Παγκόσμια Ημέρα Αποταμίευσης είναι στραμμένο στον αναπτυσσόμενο κόσμο, όπου πολλά άτομα δεν έχουν τραπεζικό λογαριασμό. Τα ταμιευτήρια παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της αποταμίευσης σε αυτές τις χώρες με συγκεκριμένες εκστρατείες και πρωτοβουλίες, όπως η συνεργασία με μη κυβερνητικές οργανώσεις για τον διπλασιασμό των αποταμιευτικών λογαριασμών που ανήκουν σε φτωχούς.

Η εξέλιξη της αποταμίευσης στην μοντέρνα εποχή 

Η αποταμίευση αρχικά ξεκίνησε από τα κράτη και είχε στόχο να προστατεύσει τους πολίτες από απρόοπτα όπως η στέρηση τροφής. Με τα χρόνια βλέπουμε στην αρχαία Ρώμη, να συσσωρεύει το κράτος χρήματα με σκοπό να αποδώσει σύνταξη στους αποστραυτευμένους εκατόνταρχους. 

Το 1602, η Ολλανδική Εταιρεία Ανατολικής Ινδίας κυκλοφόρησε μετοχές στο Χρηματιστήριο του Άμστερνταμ, καθιστώντας την, την πρώτη δημόσια εισηγμένη εταιρεία στον κόσμο. Οι μετοχές και τα ομόλογα εκδόθηκαν σε επενδυτές, δίνοντάς τους δικαίωμα σε ένα ποσοστό κερδών. 

Στη Μεγάλη Βρετανία, από τον 15ο αιώνα οι άνθρωποι συνήθιζαν να χρησιμοποιούν πήλινα δοχεία για να αποθηκεύουν κέρματα (πρόγονος του γνωστού μας κουμπαρά). 

• Το 1694 ιδρύθηκε η Τράπεζα της Αγγλίας, παρόλο που οι τραπεζικοί λογαριασμοί εκείνη την εποχή ήταν μια πολυτέλεια μόνο για τους πλούσιους. Κύρια λειτουργία της ήταν η συλλογή (δανεισμός) χρημάτων από τους καταθέτες/ επενδυτές με σκοπό τη χρηματοδότηση του πολέμου εναντίων των Γάλλων.
• To 1775 εμφανίστηκαν οι Building Societies (θα μπορούσαμε να τις πούμε ως Στεγαστικές Τράπεζες) ως ένας τρόπος να βοηθούν οι άνθρωποι ο ένας τον άλλον να αγοράζουν ακίνητα.
• H αποταμίευση στην τράπεζα επεκτάθηκε από τις αρχές του 19ου αιώνα και μετά, αν και οι τράπεζες ήταν πιο πολύ πεδίο ανδρικής δραστηριότητας. Για πολλά χρόνια οι γυναίκες αποθήκευαν τα χρήματά τους μέσα σε κάλτσες καθώς δεν είχαν τη δυνατότητα να ανοίξουν προσωπικό τραπεζικό λογαριασμό. 
• Το 1810, ο Σκωτσέζος υπουργός Henry Duncan, γιος κληρικού, ίδρυσε την Κοινωνία Φίλων και Αποταμίευσης (Savings & Friendly Society) στην Σκωτία, με στόχο να ενθαρρύνει φτωχούς ανθρώπους να ξεκινήσουν αποταμίευση. Οι κοινωνίες φίλων (friendly societies) ήταν μία διαδεδομένη μορφή συλλογικής συσσώρευσης χρημάτων, στην Αγγλία κατά τον 19ο αιώνα, με σκοπούς ασφαλιστικούς, συνταξιοδοτικούς ή αποταμιευτικούς. Μέσα σε 5 χρόνια, ο θεσμός της προσωπικής αποταμίευσης και επακολούθως η ίδρυση ταμιευτηρίων είχε διαδοθεί σε όλο τον δυτικό κόσμο. 

Την πατρότητα των ταμιευτηρίων διεκδικεί και η Γαλλία, στηριζόμενη στην ίδρυση ταμιευτηρίου το 1765 στην πόλη Brumath της Βορειοανατολικής Γαλλίας. Λέγεται ωστόσο, ότι η ίδρυσή του προτάθηκε από την Αγγλία το 1697. Παράλληλα, ιδρύθηκε ταμιευτήριο στην Γερμανία το 1778 στο Αμβούργο και στην Ελβετία το 1787.  Στην Αγγλία, το πρώτο ταμιευτήριο ιδρύθηκε το 1799. 

Στην Ελλάδα, το πρώτο ταμιευτήριο ιδρύθηκε το 1900 και ήταν το γνωστό σε όλους Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο. Ιδρύθηκε στην αυτόνομη Κρητική Πολιτεία με την υπογραφή του Πρίγκιπα Γεώργιου και 7 υπουργών της Κρητικής Πολιτείας. Το 1914 μεταφέρεται στην Αθήνα.