Βία κατά των γυναικών | Το θηρίο που τρέφεται με σιωπή

Ο ΟΗΕ ανακήρυξε στις 17 Δεκεμβρίου 1999 την 25η Νοεμβρίου ως την διεθνή ημερα εξάλειψης της βίας κατά των γυναικών. Δυστυχώς, το παραπάνω φαινόμενο εχει αυξηθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, το 35% το γυναικών παγκοσμίως έχει υπάρξει θύμα βίας, ενώ 137 γυναίκες καθημερινά σκοτώνονται από κάποιο μέλος του οικογενειακού τους κύκλου. Το 2019, μία στις πέντε γυναίκες εξαναγκάστηκε σε γάμο πριν ενηλικιωθεί. Σύμφωνα με την Ε.Ε., μία στις δέκα γυναίκες έχει υποστεί διαδικτυακή σεξουαλική παρενόχληση από την ηλικία των 15 ετών, ενώ 15 εκατομμύρια έφηβα κορίτσια στον κόσμο έχουν βιώσει εξαναγκαστική σεξουαλική επαφή.  Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν την κρισιμότητα της κατάστασης, ωστόσο δεν αποτυπώνουν το μέγεθος της απειλής.

Υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός θυμάτων που δεν θέλει ή που δεν μπορεί να φτάσει σε επαφή με τις υπηρεσίες υποστήριξης.

 Η βία όμως κατά των γυναικών είναι σε σημαντικό βαθμό ζήτημα κουλτούρας και στερεοτύπων και δεν περιορίζεται μόνο στην σωματική κακοποίηση. Βία αποτελεί η -οποιασδήποτε μορφής- εξαναγκαστική έκθεση του θύματος σε δυσμενή συνθήκη. Το κύριο αίτιο αποτελεί η ανισότητα μεταξύ των 2 φύλων, όπως αυτή διαρθρώνεται σε κάθε κοινωνία (Stark, 2007). Ο έλεγχος των γυναικών προκειμένου να διαιωνιστούν οι πατριαρχικές ιδεολογίες είναι η ρίζα του προβλήματος. Οι κοινωνίες πάντα είχαν ανδροκεντρική κατεύθυνση, σε πολλές περιπτώσεις με τις ευλογίες των νόμων και των κρατικών μηχανισμών.

Πιο συγκεκριμένα, λοιπόν, βία κατά των γυναικών σημαίνει λεκτική κακοποίηση, ψυχολογική κακοποίηση, κοινωνική κακοποίηση, σεξουαλική παρενόχληση, βιασμός, ακρωτηριασμός γεννητικών οργάνων, εξαναγκαστικός γάμος, εμπόριο λευκής σαρκός, εκφοβισμός, ρατσισμός.

Στην Ελλάδα, το 2018 περισσότερες από 2.000 γυναίκες υπέστησαν βία μέσα στην οικογένειά τους, ενώ το 2019 1.000 ακόμη γυναίκες συμπλήρωσαν το όνομά τους στην λίστα των θυμάτων. Δυστυχώς, όλοι οι φορείς πρόληψης και παρέμβασης καταθέτουν πολλαπλασιασμό των τηλεφωνικών κλήσεων κατά την περίοδο της πανδημίας και ιδιαίτερα στην φάση των περιοριστικών μέτρων. Ωστόσο, γνωρίζουμε ότι οι αριθμοί των θυμάτων δεν αντικατοπτρίζουν τα πραγματικά δεδομένα, καθώς πολλά σιωπούν.

Ο βασικός λόγος της σιωπής είναι ο «φόβος». Τα θύματα, όχι μόνο δεν πιστεύουν πως η κατάσταση θα αλλάξει, αλλά αντιθέτως, πως μια τέτοια κίνηση από πλευράς τους, θα εντείνει την βίαιη συμπεριφορά του θύτη. Ωστόσο, ακόμα κι αν μιλήσουν και ξεφύγουν, φοβούνται πως δεν θα μπορέσουν να διαχειριστούν την ζωή τους. Το κοινωνικό στίγμα κάνει το «μετά» να φαντάζει αβέβαιο. Αυστηρές κοινωνικές γραμμές κάνουν τα θύματα, προϊόντα αυστηρής κριτικής, προκαλώντας τους ενοχές, φόβο και ματαιοδοξία. Η γυναίκα- θύμα βίας, λογίζεται είτε ως άνθρωπος που «προκάλεσε» την τύχη της, είτε ως άβουλο ον που το λυπούνται και του δείχνουν ελεημοσύνη. Πετώντας ,λοιπόν, τη μια «βία», ξεκινά αυτομάτως μια άλλη, διαφορετικής μορφής αλλά το ίδιο σκληρή και απάνθρωπη. 

Η αύξηση του φαινομένου, έφερε και αύξηση των βίαιων συμπεριφορών που βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Κάθε μέρα, ακούμε για κακοποιήσεις γυναικών πάσας μορφής και μετά αλλάζουμε κανάλι. Κάθε μέρα μαθαίνουμε ότι στην διπλανή πόρτα υπάρχει βία και κλείνουμε την δική μας. Κάθε μέρα βλέπουμε, μα συνεχίζουμε την ζωή μας με λίγες πνιγμένες ενοχές και ένα φτιασιδωμένο κάλυμμα χαρούμενης ρουτίνας. Κάθε μέρα αντικρύζουμε το δάσος, μα κάνουμε πως μόνο ένα δέντρο υπάρχει. 

Η βία γεννιέται σχεδόν αόρατη. Ξεκινά από κακοποιητικές συμπεριφορές των γονιών προς τα παιδιά τους για να «μάθουν» και να «γίνουν άνθρωποι». Δεν χρειάζεται να μας κάνει εντύπωση πως η βία ,λοιπόν, έχει ταυτιστεί με την μάθηση και την ανθρωπιά. 

Η βία ξεκινά από τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το «διαφορετικό» από αυτό που έχουμε συνηθίσει. Η βία ξεκινά από την κριτική μιας γυναικάς που έχει επιλέξει να μην παντρευτεί, ή να μην κάνει παιδιά, ή να μην είναι μονογαμική ή να ντύνεται εκκεντρικά ή να έχει τατουάζ. 

Η βία ξεκινά από τον καθένα μας. Γεννιέται με τα ψήγματά μας και θεριεύει με την σιωπή μας. Εμείς επιλέγουμε την αρχή και το τέλος.

Τηλεφωνικές Γραμμές Υποστήριξης: 

15900: Τηλεφωνική γραμμή SOS για την βία κατά των γυναικών

210 9700814 : Τηλεφωνική γραμμή «Δίπλα σου» για την βία κατά των γυναικών

801 11 16000 : «Γραμμή ελπίδας» για περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας.